Zapomniane Krainy

Dungeons & Dragons
Logo Zapomnianych Krain w latach 1987-1999 (1 i 2 ed. AD&D) oraz 2000-dziś
Zapomniane Krainy
Projektant	Ed Greenwood, Jeff Grubb
Wydawca	Wizards of the Coast
Data publikacji	1987
Gatunek	fantasy
System	Dungeons & Dragons

Forgotten Realms Campaign Set (1987) - 1 edycja

Kara-Tur: The Eastern Realms (1988) - 1 edycja, poboczna linia wydawnicza

Maztica Campaign Setting (1991) - 1 edycja, poboczna linia wydawnicza

Forgotten Realms Campaign Setting (1996) - 2 edycja poprawiona

Forgotten Realms Campaign Setting (2001) - 3 edycja

Forgotten Realms Campaign Setting (2008) - 4 edycja

Zapomniane Krainy (ang. Forgotten Realms) to fikcyjny świat opublikowany przez TSR, Inc i Wizards of the Coast (WotC) jako sceneria dla kampanii prowadzonych w Advanced Dungeons & Dragons (AD&D) oraz Dungeons & Dragons (D&D) edycja 3.0. Powszechnie zwany przez graczy jak i twórców Krainami (ang. The Realms). Został stworzony przez Eda Greenwooda w okolicach 1967 jako tło dla krótkich opowiadań z lat młodzieńczych. Parę lat później Greenwood wprowadził świat do gry D&D w postaci serii artykułów, a pierwsze produkty Krain zostały wydane w 1987, a linia wydawnicza trwa do dziś. Na licencji tego świata powstały liczne powieści, komputerowe gry fabularne, czy komiksy. Zapomniane Krainy są jednym z najpopularniejszych światów D&D, głównie dzięki sukcesom powieści autorów takich jak R. A. Salvatore i licznych gier komputerowych jak Pool of Radiance (1988), Baldur's Gate (1998), Icewind Dale (2000), Baldur's Gate II: Cienie Amn (2000) czy Neverwinter Nights (2002).

Zapomniane Krainy są światem fantasy, opisanym jako świat dziwnych krain, niebezpiecznych stworzeń i potężnych bóstw, gdzie magia i nadnaturalne zjawiska są całkiem rzeczywiste. Przesłanka jest taka, iż dawno temu, Ziemia i świat Zapomnianych Krain były ze sobą blisko połączone. Czas mijał, a mieszkańcy planety Ziemi zapomnieli o istnieniu drugiego świata - stąd nazwa Zapomniane Krainy. W pierwotnym logo Zapomnianych Krain, niewielkie runiczne litery oznaczają "Tutaj spoczywają zaginione ziemie", aluzja do niegdysiejszego powiązania pomiędzy dwoma światami.

Pomysł w dzieciństwie Eda Greenwooda zrodził się przy spotkaniu z koncepcją równoległych światów. Greenwood pisał wiele krótkich artykułów do Dragon Magazine. Międzyczasie w 1986 amerykańska firma TSR poszukiwała nowego świata gry dla swojej gry Advanced Dungeons & Dragons. Tak oto Jeff Grubb poznał Eda Greenwooda. Zapomniane Krainy były bardziej otwartym światem niż epicki, narzucający wydarzenia świat Dragonlance. Ze względów marketingowych (i bezpieczeństwa młodszych fanów "szukających tajemnego przejścia do innego świata") zarzucono pierwotne znaczenie Zapomnianych Krain i koncepcji połączenia ich z Ziemią.

Akcja świata Zapomnianych Krain skupia się na kontynencie Faerûn, na fikcyjnym świecie Abeir-Toril, zwanym po prostu Toril, podobnej do Ziemi planecie z licznymi wpływami prawdziwego świata. W przeciwieństwie do Ziemi, ziemie Zapomnianych Krain nie są władane przez ludzką rasę: planetę Toril dzielą ludzie, krasnoludy, elfy, gobliny, orkowie i inne ludy i stworzenia. Toril składa się z kilku wielkich kontynentów, włączając w to Faerûn, który stanowi zachodnią część kontynentu luźno wzorowanego na ziemskiej Eurazji. Faerun po raz pierwszy opisano w pierwszym Forgotten Realms Campaign Set wydanym w 1987 przez TSR. Pozostałe kontynenty to Kara-Tur, Zakhara, Maztika, wzorowane kolejno na Azji, Arabii i Ameryce, doczekały się swoich własnych wydań. Kara-Tur (1988) i Maztika (1991) pod szyldem Zapomnianych Krain, zaś Zakhara (1992) jako oddzielna linia wydawnicza i świat gry: Al-Qadim.

Zapomniane Krainy wyróżniały się na tle dotychczasowego świata D&D, Greyhawka, nową koncepcją religii oraz bóstw, które są integralną częścią świata. Nie zachowują one pasywnej roli, lecz wchodzą w bezpośrednią interakcję ze sprawami śmiertelników. W istocie wszystkie ważne i przełomowe wydarzenia w historii Zapomnianych Krain, zmieniające oblicze świata, zazwyczaj oznaczając przejścia między różnymi edycjami gry, związane są z bóstwami, ich upadkiem oraz wyniesieniem nowych spośród śmiertelników. Tak było w przypadku najsławniejszego Czasu Kłopotów. W Zapomnianych Krainach zrodziła się ta koncepcja i wpłynęła na reinterpretację pozostałych światów, w tym dała podstawy do wspólnej kosmologii D&D oraz świata Planescape. Zapomniane Krainy także rozwinęły koncepcje istniejące wówczas w D&D. Przykładowo podziemna kraina Podmrok została rozwinięta dzięki podręcznikom i powieściom, przez co kojarzy się fanom wyłącznie z Faerunem, choć jest to ogólny termin w D&D na podziemne krainy, a sama dekadencka rasa drowów istniała już w świecie Greyhawk. Ponadto wiele zaklęć w Krainach nosiło w starszych edycjach nazwy z imionami czarodziejów Greyhawka.

Historia

Czas Kłopotów

Czas Kłopotów był katastroficznym okresem w historii Faerûnu. Poczynając od 1358 RD, Roku Cieni, bóstwa Krain zostały wygnane na powierzchnię Faerûnu i zmuszone do życia pośród śmiertelników korzystając ze swoich śmiertelnych avatarów. Podczas Czasu Kłopotów zginęło kilka ważniejszych bóstw (patrz zgony, wniebowstąpienia, wskrzeszenia), a wielu śmiertelnych urosło do rangi bogów.

Czas obecny

Interpretacja terminu “czas obecny” w Zapomnianych Krainach jest zależna od kontekstu w jakim termin ten został użyty. Mistrzowie Podziemi mogą użyć książek źródłowych pierwszej, drugiej, trzeciej lub czwartej edycji, aby stworzyć swój własny świat do prowadzenia sesji D&D. Alternatywą jest utworzenie przygody w dowolnym okresie historii Krain. Utwory, których akcja rozgrywa się w Zapomnianych Krainach, również zapełniają wiele luk w historii.

Geografia

Planeta Abeir-Toril zawiera kilka wielkich kontynentów, włącznie z Faerûnem – najważniejszym obszarem w systemie, opisanym już w “Forgotten Realms Campaign Set”, pierwszym przewodniku po Zapomnianych Krainach opublikowanym w 1987 roku przez TSR. Do pozostałych kontynentów należą Kara-Tur, Zakhara, Maztika, Anchorome i inne, póki co, nieodkryte lądy. Kara-Tur, odpowiednik starożytnej Azji Wschodniej, później doczekał się własnej publikacji - “Kara-Tur: The Eastern Realms” wypuszczonej w 1988.

Jak dotąd zostało wydane wiele przeróżnych produktów opisujących wybrane obszary Faerûnu, co sprawiło, że większość terenów i kontynentów zostało szczegółowo opisanych tworząc wysoce rozwinięty świat.

We wczesnych publikacjach traktujących o systemie, Krainy dzieliły zunifikowaną kosmologię z większością innych światów. To sprawiło, że każdy ze światów należących do Dungeons & Dragons został włączony do jednego wszechświata powiązanego różnymi planami egzystencji. Wraz z wydaniem w 2001 Forgotten Realms Campaign Setting, Zapomniane Krainy zyskały swój własny, odrębny układ kosmologiczny, z unikalnymi planami nie połączonymi z tymi z innych światów.

Wszechświat

Abeir-Toril jest jedną z kilku innych planet w kryształowej sferze znanej jako Przestrzeń Krain. Dla mieszkańców Faerûnu dzika przestrzeń ponad nimi jest znana jako Morze Nocy. Dwie pierwsze planety od słońca są zwane Heroldami Świtu. Ich nazwa wzięła się od tego, że są ledwo widoczne tylko podczas zachodu lub wschodu słońca. Za Abeir-Torilem, dalej w kryształowej sferze znajduje się Pięciu Wędrowców, pięć planet dryfujących pośród pasm gwiazd, po nieznanym kursie. Niektóre z tych światów są zamieszkałe przez ludzi, krasnoludy i orków, a także illithidów czy beholderów. Przestrzeń Krain została rozwijana w osobnej grze Spelljammer.

Materiały oficjalne

Edycja 1.0

Pierwszą kampanią dla Mistrzów Podziemi był moduł Bloodstone Pass, napisany w 1985. Został on dołączony do w pełni rozwiniętego zestawu o nazwie Forgotten Realms Campaign Set wydanego w roku 1987. Do dnia dzisiejszego ów zestaw znany jest jako “Szare Pudełko”. Oś czasu w pierwszej edycji sięgała końca 1357 RD.

Edycja 2.0

Świat Zapomnianych Krain został przepisany w 1993, aby uzyskać zgodność z D&D 2.0, po czym wydano go jako Forgotten Realms Campaign Setting. Od 1996 zaczęto wydawać zestaw w nowej, lepszej formie. Czas akcji drugiej edycji został przesunięty o dekadę, aż do 1367 DR. Opisano świat zaraz po katastroficznym Czasie Kłopotów w 1358 RD, w którym bogowie zostali zesłani na powierzchnię Faerûnu, gdzie część z nich została zabita, a na ich miejsce weszli nowi.

Edycja 3.0

Forgotten Realms Campaign Setting dla trzeciej edycji był raczej książką niż pudełkowym zestawem, tak jak w poprzednich edycjach. Nowe wydanie przesunęło oś czasu na 1372 RD.

Edycja 3.5

Z uwagi na to, że nowa edycja wprowadzała tylko kilka małych zmian do edycji trzeciej, nie wydano żadnego opisu świata adaptującego Krainy do D&D 3.5. Zamiast tego został wydany Przewodnik Gracza po Faerunie, który naniósł do świata kilka ulepszeń.

Edycja 4.0

Edycja 4.0 jest wydaniem powszechnie uważanym za kontrowersyjne lub przełomowe. Zarówno w zasadach D&D, jak i w Krainach nastąpiło wiele zmian.

Podręczniki źródłowe

Forgotten Realms Campaign Setting został zawarty w trzech pełnych wydaniach, z których każde z nich towarzyszyło powstawaniu kolejnych edycji Dungeons & Dragons:

• Forgotten Realms Campaign Set (1987) — zwane “Starym, Szarym Pudełkiem” i zawierające Cyclopedia of the Realms oraz DM's Sourcebook of the Realms, 4 mapy, a także 2 siatki do gry — wszystko to dostosowane do pierwszej edycji AD&D.
• Forgotten Realms Campaign Setting 2nd edition (1993, edycja ulepszona w 1996) — kolejny zestaw pudełkowy, zawierający A Grand Tour of the Realms, Running the Realms, Shadowdale, 4 mapy, karty Monster Compendium i 2 siatki do gry — dostosowane do drugiej edycji AD&D oraz okresu po Czasach Kłopotów.
• Forgotten Realms Campaign Setting 3rd edition (2001) — 320-stronicowy podręcznik w twardej oprawie zawierający mapę — dla trzeciej edycji D&D.

Różne dodatki do kampanii, w tym:

• Menzoberranzan (1992) — 240-stronicowy pudełkowy zestaw opisujący stolicę mrocznych elfów – Menzoberranzan, szeroko wykorzystany w Trylogii Mrocznego Elfa.
• City of Splendors (1994) — 320-stronicowy pudełkowy zestaw opisujący Waterdeep. Poprawiona i ulepszona wersja City of Splendors: Waterdeep dla edycji 3.5 została wydana w 2005.
• Sea of Fallen Stars (1999) — Kampania obejmująca wydarzenia opisane w trylogii The Threat from the Sea.
• Forgotten Realms Interactive Atlas (1999) — Multimedialny atlas zawierający ponad 800 map Krain.
• Player's Guide to Faerun (2004) — Dodatek opisujący kreowanie postaci i rozgrywkę w świecie Zapomnianych Krain.

Wiele starszych, już nie drukowanych podręczników źródłowych jest dostępnych za darmo na stronie Wizards'ów.

Gry komputerowe

Na podstawie Zapomnianych Krain zostało wydanych wiele gier fabularnych, w tym takie tytuły jak:

• Pool of Radiance (1988) — Pierwsza gra komputerowa bazująca na Zapomnianych Krainach.
• Neverwinter Nights (AOL game) (1991) — Pierwsza graficzna gra MMORPG.
• Baldur's Gate (1998) — Pierwsza gra oparta na silniku Infinity. Zyskała bardzo dużą popularność i doczekała się sequel'a.
• Baldur's Gate II: Cienie Amn (2000) — Kilka innych gier bazujących na tym silniku zostało wydanych, w tym Icewind Dale.
• Neverwinter Nights (2002) — bardzo popularna trzecioosobowa gra fabularna oparta na uniwersum Zapomnianych Krain.
• Neverwinter Nights 2 (2006) — długo oczekiwany sequel Neverwinter Nights, używający ulepszonego silnika 3D i zestawu do tworzenia nowych przygód.

Zobacz też

• Podręczniki Zapomnianych Krain

Linki zewnętrzne

• Candlekeep, biblioteka wiedzy o Zapomnianych Krainach