Plany Wewnętrzne (ang. Inner Planes) są planami elementarnych substancji i energii. W kosmologii Planescape, plany wewnętrzne zanurzone są w Planie Eterycznym, a ściślej w Granicznym Eterze. Tym samym nie mają bezpośrednich połączeń z Planami Zewnętrznymi, nie mając dostępu do Astralu. Plany Materialne zbudowane są z Planów Wewnętrznych, a dokładniej z ich surowej materii żywiołów. Światy materialne nieskończenie kształtują dwie przeciwstawne energie. Pozytywna tworząca nowe ciała i substancje oraz negatywna, która wypala żar życia we wszelkiej materii.
Plany wewnętrzne są zadziwiająco jednorodne i skoncentrowane wyłącznie na wypełniających je żywiołach. Są również śmiertelnie niebezpieczne, gdyż wszelkie substancje poza tymi, które je tworzą, nie mają w nich racji bytu. Panujące na nich warunki fizyczne wymagają więc podjęcia poważnych kroków zapobiegawczych jeszcze przed przedostaniem się na ich obszar.
Egzystencja jest tym co kształtuje Plany Wewnętrzne. Podczas gdy substancją Planów Zewnętrznych jest wiara, Plany Wewnętrzne są niezmienną rzeczywistością. Surrealistyczne, nienamacalne myślo-krainy metafizycznych Planów Zewnętrznych mogą się zmieniać, dając byt istotom ukształtowanym przez wiarę i poglądy (moce, czarty, niebianie i tym podobne). Lecz prawdziwe, namacalne, materialne światy kompletnej fizyczności Planów Wewnętrznych nigdy się nie zmieniają, bez względu na to co się myśli i w co się wierzy. Jak mawiają rodzimi sferowcy, "Wierz bądź nie - ogień wciąż płonie, a wiatr wciąż wieje."
Warunki fizyczne i magiczne
Edytuj
Choć plany wewnętrzne są od siebie krańcowo odmienne, można wyróżnić garść cech typowych dla nich wszystkich:
- Za wyjątkiem planów Powietrza, Pary i Błyskawic śmiertelnicy mogą mieć na planach żywiołów problemy z oddychaniem. Na Planie Żywiołu Ognia powietrze jest rozżarzone i pełne trujących gazów. Plan Wody w ogóle nie posiada powietrza a na Planie Dymu jest ono pełne duszących oparów.
- Nie ma również źródeł żywności i wody (oprócz Planu Żywiołu Wody), gdyż zamieszkujące Plany Wewnętrzne istoty odżywiają się z reguły substancją żywiołów.
- Plany wewnętrzne są odcięte od Astralu i Planów Zewnętrznych, co wyklucza działanie magii związanej z tymi planami.
- Możliwa jest modyfikacja zaklęć opartych na żywiołach, by dostosować je do warunków odpowiedniego planu.
- Nie występują tu tradycyjnie rozumiane kierunki i strony świata. Można korzystać z kompasów żywiołów, wskazujących kierunki prowadzące ku granicy z innym planem wewnętrznym.
- Gdzieniegdzie występują kieszenie substancji innych żywiołów, które przeniknęły na dany plan. Rozmiary tych kieszeni bywają rozmaite, niektóre mieszczą nawet całe miasta.
Struktura
Edytuj
Plany Wewnętrzne składają się na sześć głównych planów i tuzin pomniejszych. Te pierwsze zawierają cztery Plany Żywiołów i dwa Plany Energii. Te drugie są podzielone na cztery Plany Parażywiołów oraz osiem Planów Pseudożywiołów.

Połączenia Planów Wewnętrznych przedstawione na płaszczyźnie
- Plany Żywiołów (ang. Elemental Planes) - Cztery rdzenne Plany Żywiołów stanowią fundamentalne budulce wszelkiej egzystencji, całego kosmosu. Są to także rodzaje i stany jakie może przybrać materia.
- Plan Żywiołu Powietrza - nieskończone błękitne niebiosa, źródło wszelkich gazów.
- Plan Żywiołu Ziemi - wieczna masa macierzystego, solidnego kamienia i nieskażonej ziemi przeszytej żyłami surowców.
- Plan Żywiołu Ognia - wiecznie zmienny, ruchomy, trawiący pożar buchających płomieni.
- Plan Żywiołu Wody - źródło wszelkich ciekłych substancji i płynności samej w sobie.
- Plany Energii (ang. Energy Planes) - Powietrze, Ziemia, Ogień i Woda stanowią cztery najważniejsze Plany Wewnętrzne, lecz by zrozumieć cały obraz nie można ignorować dwóch istotnych krain: Planów Energii. Jak sugeruje nazwa, składają się nie z materii, lecz z energii. Oba miejsca są trudne do zdefiniowania, lecz ich oddziaływań nie da się ignorować.
- Plan Energii Pozytywnej - nazywany matką wszelkiego życia, gdyż promieniowanie tej jasnej krainy przebudza wszelkie żywe istoty. Mimo tych zasług dla Wieloświata, Pozytywna Energia jest pustką, gdyż nie ma tu miejsca dla fizycznej materii.
- Plan Energii Negatywnej - wiecznie głodna, wysysająca witalność paszcza bez jakiejkolwiek obecności materii, usiłująca zgasić ogień życia, gdziekolwiek on nie zapłonie.

Przestrzenne przedstawienie połączeń Planów Wewnętrznych
- Plany Parażywiołów (ang. Paraelemental Planes) - Plany Żywiołów są rozdzielane od siebie nawzajem przez szereg pomniejszych krain znanych jako Plany Parażywiołów (bądź krócej jako paraplany). Te obszary pośrednie kształtują się tam, gdzie aspekty jednego Planu Żywiołu wmieszały się z tymi z innego. W istocie, są to stopy żywiołów. Materiały składające się na te plany nie są unikatowe, lecz reprezentują najczystsze kombinacje czterech rdzennych żywiołów.
- Plan Parażywiołu Lodu - zamarznięta lodowcowa bryła wykształtowana przez mroźne wiatry Powietrza przeczesujące powierzchnię Plan Żywiołu Wody
- Plan Parażywiołu Magmy - świat roztopionych i jarzących się skał planu Ziemi powstały w wyniku intensywnego wpływu planu Ognia.
- Plan Parażywiołu Szlamu - ohydny świat mułu, ścieków i zanieczyszczeń będący efektem wymieszania materii Wody i Ziemi.
- Plan Parażywiołu Dymu - gorąca kraina toksycznej atmosfery powstała w wyniku zmieszania się Powietrza i Ognia.
- Plany Pozytywnych Pseudożywiołów (ang. The Positive Quasielemental Planes) - Cztery pozytywne Plany Pseudożywiołów (znane także jako pseudoplany) zawisły stale pomiędzy Planami Żywiołów, a Planem Pozytywnej Energii. Wiążą ze sobą materię i energię tworząc żywe, dynamiczne krainy niepodobne do jakichkolwiek innych w Wieloświecie. Tutaj, materia przejmuje energetyczne własności, które większość nazwałaby... cóż, pozytywnymi.
- Plan Pseudożywiołu Błyskawic - miejsce szalejących burzliwych chmur, otrzymane w wyniku ożywienia Powietrza przez Pozytywną Energię.
- Plan Pseudożywiołu Minerału - kraina surowców, klejnotów i kryształów powstała w wyniku nasączenia Ziemi blaskiem Pozytywnej Energii
- Plan Pseudożywiołu Blasku - miejsce intensywnego światła zrodzone z Ognia rozpromienionego Pozytywną Energią.
- Plan Pseudożywiołu Pary - mglista przestrzeń kłębiastych obłoków powstała z ożywionej przez Pozytywną Energię Wody.
- Plany Negatywnych Pseudożywiołów (ang. The Negative Quasielemental Planes) - Tak jak są pseudoplany napędzane mocą Planu Pozytywnej Energii, tak samo istnieją regiony zdominowane przez ciemność jego przeciwności, planu Negatywnej Energii. Wyraźnie różniące się od swoich pozytywnych przeciwieństw, są to powszechnie ponure miejsca rozkładające materię. Nieumarli są powszechni na tych pseudoplanach, udręczone duchy orzeźwione przez przesiąkającą wszystko negatywną energię.
- Plan Pseudożywiołu Popiołu - chłodne miejsce sprasowanej wypalonej materii powstałe ze związku Ognia i gaszącej go Negatywnej Energii.
- Plan Pseudożywiołu Pyłu - przestrzeń wirującej, sproszkowanej, rozpadłej materii powstałej z Ziemi poddanej erodującemu, niszczącemu wpływowi Negatywnej Energii.
- Plan Pseudożywiołu Soli - wysuszona, skrystalizowana kraina soli, pozostałość po wyssaniu z Wody wszelkiej witalności przez Negatywną Energię.
- Plan Pseudożywiołu Próżni - pozbawione materii obszary kompletnej nicości powstałe z zaniku Powietrza pod wpływem Negatywnej Energii.
Mieszkańcy
Edytuj

Dżiny marid oraz dao. Żyjący na wielu światach przybysze z planów wewnętrznych
Żywiołaki i mefity są podstawowymi mieszkańcami Planów Wewnętrznych. Zależnie od planu, istnieć mogą inne formy życia. Cztery podstawowe plany żywiołów są rządzone przez czwórkę władców żywiołów (Kossuth, Istishia, Akadi i Grumbar) oraz przez Arcyżywiołaki, jednego dobrego i jednego złego na każdy plan (Cryonax jest odosobnionym przypadkiem, gdyż włada on planem parażywiołu). Dżiny również są silnymi istotami w Planach Wewnętrznych. Na niektórych planach mefity roszczą sobie prawo do dominacji, lecz najczęściej są po prostu ignorowane przez inne rasy.
Żywiołaki są ukazywane z pierwszo-materialnego punktu widzenia - jako stworzenia przyzwane na Pierwszą przez czaromiotów. Jednakże na ich własnych planach żywiołaki są traktowane nieco inaczej. Tam ich obecność jest powszechna, często są spotykane w kilkuosobowych grupach i wiele z nich ma wysoką inteligencję. Co więcej, są istotami o wolnej woli, ze społeczeństwami, przywódcami, obawami i aspiracjami. Część inteligentniejszych żywiołaków zmieniła nawet charaktery, a więc obieżysfer może spotkać rzadki przypadek, który stał się dobry lub zły - bądź jeszcze rzadsze żywiołaki, które oddały się prawu bądź chaosowi.
Na nieszczęście ci, którzy nie są obeznani z Planami Wewnętrznymi, mówią bez końca o "żywiołakach", używając tego terminu, by opisać cokolwiek, co żyje na którymkolwiek z tych planów. Są w błędzie.
Żywiołak jest w dokładnym tego słowa znaczeniu duchowym stworzeniem, znajdującym się tylko na planach Ziemi, Powietrza, Ognia i Wody, który zamieszkuje swój oddany żywioł. Wędruje przez plan, a kiedy zechce oddziaływać ze swoim środowiskiem, może przyjąć materialną postać, owijając cząstkę mocy żywiołu wokół siebie (to wynikłe "ciało" nie jest tak naprawdę żywiołakiem). Taka sama jest prawda o parażywiołakach i pseudożywiołakach - także są duchami o wolnej woli, które kształtują ciała ze swoich środowisk.
Niemniej nie wszystkie istoty rodowite dla Planów Wewnętrznych są żywiołakami, parażywiołakami czy pseudożywiołakami, a inne stworzenia nie posiadają tak wiele wolności. Zamiast tego, jak większość ziemskich bytów, są przywiązane do fizycznej postaci, nawet jeśli ta postać - na przykład dziwo wody - jest związana całkowicie z pojedynczym żywiołem.
Wciąż jednak - niezależnie czy stworzenie jest prawdziwym żywiołakiem czy po prostu pochodzi z danego planu - to jakikolwiek mieszkaniec Planu Wewnętrznego jest niewrażliwy na jego szkodliwe efekty. Na przykład wszystkie istoty z planu ognia są niewrażliwe na płomienie i gorąco, a ci z pseudoplanu pyłu są wolni od jego dezintegracyjnych właściwości.
Filozofia
Edytuj
Alchemia
Edytuj
Paralelizm
Edytuj
Przeciwności i czwórki
Edytuj
Żywiołowa ewolucja
Edytuj
Warunki
Edytuj
Pojęcie kierunków
Edytuj
Żywiołowi przewodnicy
Edytuj
Bezpieczne schronienia
Edytuj
Plan Eteryczny
Edytuj
Kieszenie Żywiołów
Edytuj
Magia
Edytuj
Warunki
Edytuj
Pojęcie kierunków
Edytuj
Żywiołowi przewodnicy
Edytuj
Bezpieczne schronienia
Edytuj
Plan Eteryczny
Edytuj
Kieszenie Żywiołów
Edytuj
Magia
Edytuj
Światy żywiołów
Edytuj
Nazwa i Opis | Godni uwagi mieszkańcy oraz lokacje | Ilustracja |
---|---|---|
Plan Żywiołu Ognia
|
| ![]() |
Plan Żywiołu Wody
|
| ![]() |
Plan Żywiołu Powietrza
| ||
Plan Żywiołu Ziemi
|
| ![]() |
Plan Pozytywnej Energii
|
| |
Plan Negatywnej Energii
|
| ![]() |
Plan Parażywiołu Lodu
|
| ![]() |
Plan Parażywiołu Magmy
|
| ![]() |
Plan Parażywiołu Szlamu
| ![]() | |
Plan Parażywiołu Dymu
|
| |
Plan Pseudożywiołu Błyskawic
|
| ![]() |
Plan Pseudożywiołu Minerału
| ![]() | |
Plan Pseudożywiołu Blasku
|
| ![]() |
Plan Pseudożywiołu Pary
|
| ![]() |
Plan Pseudożywiołu Popiołu
|
| ![]() |
Plan Pseudożywiołu Pyłu
|
| ![]() |
Plan Pseudożywiołu Soli
|
| |
Plan Pseudożywiołu Próżni
|
| ![]() |
Protokoncepcje
Edytuj
Idea Planów Wewnętrznych zaczęła się rozwijać w późnych latach 70. Wyszła od czterech klasycznych żywiołów, swój zaawansowany kształt zawdzięczając dopiero Jeffowi Swycafferowi, którego uznaje się za „wynalazcę” Para- i Pseudożywiołów.
W lipcu 1979 roku w czasopiśmie Dragon opublikowano wizję Swycaffera, która różniła się od obecnie znanej formuły większym stopniem abstrakcji – zamiast konkretnych materiałów (braku w przypadku Próżni) zawarto zjawiska i właściwości fizyczne, a w jednym przypadku – nawet ich psychiczną interpretację.
Warto też mieć na uwadze, że Pseudożywioły powstawały na styku Energii i Parażywiołów (zwanych wtedy Jakościami), a nie – jak obecnie – Energii i żywiołów głównych.
Miejsce styku | Koncepcja z '79 roku | Obecnie |
---|---|---|
Ogień i Ziemia | Ciepło | Magma |
Ciepło i Dobro* | Początek | Blask/Minerał (Jasne Domostwo) |
Ciepło i Zło** | Ból | Popiół/Pył (Wyniszczelisko) |
Powietrze i Ogień | Suchość | Dym |
Suchość i Dobro* | Światło | Błyskawica/Blask (Jasna Kraina) |
Suchość i Zło** | Nieurodzaj | Próżnia/Popiół (Iskrzący Bezmiar) |
Woda i Powietrze | Chłód | Lód |
Chłód i Dobro* | Uciecha | Para/Błyskawica (Ciemna Kraina lub Obłok Śmierci*** [sic!]) |
Chłód i Zło** | Kres | Sól/Próżnia (Równiny) |
Ziemia i Woda | Wilgoć | Szlam |
Wilgoć i Dobro* | Urodzaj | Minerał/Para (Mgliste Jaskinie lub Las Okruchów***) |
Wilgoć i Zło** | Ciemność | Pył/Sól (Konsumpcja) |
* – obecnie Pozytyw
** – obecnie Negatyw
*** – obie nazwy są w użyciu
Widać zatem, że zmiana koncepcji z abstrakcyjnej na czysto materialną spowodowała zupełnie inne spojrzenie na trzeciorzędne obszary. Zarówno ówczesny (wprost), jak i obecny system (pośrednio) definiuje powietrze jako chłodne i suche, zaś ziemię jako ciepłą i wilgotną, co stanowi odwrócenie koncepcji greckiej. Gdyby jednak tak się nie stało, utworzenie paraplanów mogłoby być o wiele trudniejsze.


Plany Żywiołów w piątej edycji D&D
Zobacz też
Edytuj
- Plan Żywiołu Drewna
- Plan Żywiołu Grawitacji - plan wewnętrzny, z którego pochodzą siły ciążenia obecne w całym Wieloświecie, z którym ma on połączenia.
Źródła
Edytuj
- Planewalker
- The Inner Planes
- Planescape Campaign Setting
- Vortex of Madnes
- Tome of Horrors III
- Planescape - Accessory - Monstrous Compendium Appendix III
Plany Wewnętrzne | |||||
![]() | |||||
Legenda
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||