Panteon mulhorandzki (ang. Mulhorandi pantheon) - zbiór bóstw, których kult wyprowadził się z Mulhorandu oraz zachował właściwe panowanie nad tym regionem. Wyznawani są głównie przez Mulan, którymi osobiście rządzili politycznie, ale udało się ekspandować wiarę w nich też i poza tę ojczyznę. Potrafią być też czczone pod innymi imionami w innych państwach (głównie w ramach bóstw untheryjskich), ale w porównaniu do panteonu faeruńskiego ich ekspansja jest wyraźnie słabsza.
Bóstwa te wywodzą się bezpośrednio z egipskiego panteonu. Dosłownie, zgodnie z "lore in game". Jednak przez pewne czynniki są odrębnymi bytami. Przez tysiąclecia starali się odnowić więź ze swymi oryginalnymi wersjami.
Jest to też panteon, który właściwie całkowicie wyginął ale i całkowicie powrócił do życia. Chociaż to jest niejednoznaczne.
Historia[]
Wojna z Imaskari[]
W okolicach -4370 RD starożytna cywilizacja Imaskaru została spustoszona przez nieznaną zarazę. Cztery lata później, gdy już ta się zakończyła, to w celu odbudowy populacji czarodzieje tego imperium otworzyli portale do innego świata. Przez portale wysłano ekspedycje, które porwały i sprowadziły złapanych tambylców jako niewolników, wśród których znaleźli się też Celtowie czy Egipcjanie. Niewolnicy przynieśli ze sobą swoje kulty, które kierowali do swych bóstw.
Pomimo faktu, że ich panowie prowadzili restrykcyjną politykę antyteistyczną, to niewolnicy zachowali wiarę w starych bogów. Po długich latach dręczeń i wyzysku ich rodzime bóstwa uzyskały zezwolenie od Ao na wkroczenie do Przestrzeni Krain. Ptah zorganizował wyprawę i przekazał najważniejsze informacje i ograniczenia wynikające z osiągnięć cywilizacyjnych Imaskarów. Enki zbudował Galerę Bogów (Galley of Gods). Chętnych zabrali do wyprawy, w formie inkarnacji.
Później doszło do ich buntów przeciwko Imaskarytom, oraz serii nieznanych wydarzeń, które ostatecznie w -2488 RD doprowadziły do kresu imperium. Ich ostatni imperator został zabity w walce z Horusem. W wyniku tej wojny Raurin stał się pustynią z licznymi innymi zniszczonymi i jałowymi przestrzeniami. Część bóstw z koalicji pozostało z wyzwolonymi wyznawcami, Mulanami, nad którymi panowanie wzięli osobiście, i przeprowadzili ich w stronę Morza Alamber. Na wschodniej części osiedlili się ci, którzy byli prowadzeni przez Re, tworząc Mulhorand.
Bóstwa funkcjonowały nieco inaczej, niż te zwyczajne. Spowodowane to było przez antyboskie wynalazki i magię, używaną przez Imaskarów. Nie mogli powrócić i odnowić więzy z oryginalnymi postaciami, zesłane awatary zaczęły przejmować wiarę Mulan i zyskiwać większe moce boskie, nie mając wszystkich jego funkcji. Te istoty przejęły realne władztwo, przyjmując rolę bogów-królów (god-kings). Wyrastając w tak nietypowy sposób ich śmierć
Wojna z orkami[]
Zobacz więcej w osobnym artykule: Wojny Orkowej Bramy.W okolicach roku 1075 przed RD skazany jeden z ostatnich czarodziejów, kontynuujących tradycję Imaskarów. Nosił imię Thayd. Kilka lat wcześniej podburzał lud przeciwko panowaniu bogów-królów, ale ostatecznie został schwytany. Prawdopodobnie w roku 1076 przed RD otworzył on portal do jeszcze innego świata. I przez niego przekraczały w końcu masy orków.
Ta humanoidalna rasa była nieznana Mulanom, a przybyszy interesowało jedynie znalezienie nowych ziem do splądrowania. Przeciwko tej hordzie stanęły regularne siły oraz manifestacje bogów z panteonu. Szamani nieprzyjaciół w końcu zaczęli przywoływać bóstwa ze swego panteonu.
Zaczęło dochodzić do walk między bogami. Z panteonu mulhorandzkiego jedynie Ra został pokonany przez Gruumsha. Większe straty odnotowały bóstwa z panteonu untheryjskiego. Ale hordy orków były przetrzebione, a ich patrony wyraźnie osłabieni. Około roku 1069 przed RD udało się ostatecznie pokonać najeźdźców.
Sukcesja po Ra[]
Siła walki z awatarami była zbyt wielka, by padnięte inkarnacje mogły odbudować się w innym wcieleniu. Upadek Ra spowodował, że inne bóstwa mulhorandzkie stanęły do rywalizacji by przejąć jego esencję. Czarnymi końmi tej rywalizacji byli bracia Set oraz Ozyrys. W końcu pierwszy zamordował drugiego, ale okazję wykorzystał Horus, który szybko scalił się z esencją Re, przeistaczając się w Horusa-Re.
W międzyczasie untheryjska Isztar, która też była ciężkoranna po walce z orkami, przekazała swoją esencje Izydzie. Być może dzięki temu Izyda przeprowadziła procedurę wskrzesiła Ozyrysa. W roku 1048 przed RD bóstwa panteonu, poza Setem, uznały przywódczą rolę Horusa-Re. Zły kuzyn wypędzony został na pustynię Raurin, lecz jego realne wpływy nie opuściły Mulhorandu.
Przed Czasem Kłopotów[]
W okresie się tu i tam, ze strony barbarzyńskich sąsiadów, pojawiały się różne Kulty bestii, jak np. kocia Felidae. A tak dużych zagrożeń czy wydarzeń, na tle religijnym, Mulhorandzkie bóstwa nie doświadczały.
W pewnym momencie Ao zezwolił Masce na objęcie patronatu nad światem przestępczym w regionach wpływu Mulhorandu, gdyż brakowało tam takiego bóstwa opiekuńczego. W zamian faeruńskie moce miały zezwolić komuś z Mulhorandu działać na ich terenie. Z okazji skorzystała Bastet, oficerka Anhura. Ta, na podstawie różnych kolei dziejów, wpadła w zły wpływ Shar i przeistoczyła się w Sharess, lecz ostatecznie wyrwała się z tego. Nadal czczona jest jako Bastet.
Chociaż Sobek nie został oficjalnie wyklęty z panteonu, przeciwko jego wiernym prowadzone były liczne akcje prześladowcze. Ostatecznie centrum jego wiary, oraz ponoć i jego awatar, przegnane zostało do Chessenti.
Set rozpoczął tworzenie międzynarodowych i międzyrasowych struktur, które uzyskało miano Bractwa Zła.
Czas Kłopotów[]
Gdy nadszedł jednak Czas Kłopotów wszystkie bóstwa tego panteonu zostały mocno osłabione. Zdziwieni bogowie w pierwszym kroku starali się zwiększyć własną esencję, zawieszając (w stan podobny do śpiączki) swoje inkarnacje, ale to na niewiele się zdało. W tym czasie Anhurowi udało się przejąć esencję po zabitym untheryjskim bogu Rammanie.
Na koniec tego okresu nadbóg Ao zawiesił blokadę stworzoną przez Imaskarów. Mulhorandzkie bóstwa wróciły do swych oryginałów. Pozostały jedynie inkarnacje, które nadal były w śpiączce. Po przebudzeniu się byli ludźmi o niesamowitych mocach, ale nadal byli ludźmi. Dotknął ich dekret Ao, że to ilość wyznawców determinować ma rangę boskości, dzięki czemu te ocalone manifestacje mogły awansować i stać się bogami. Jednak były wyraźnie słabsze w stosunku do poprzedniej rewizji.
Dalsze losy[]
Po śmierci Gilgeama, śmierci bądź osłabieniu konkurencyjnych bóstw z innych regionów Starych Imperiów, wpływy panteonu mulhorandzkiego rozszerzyły się na Unther i Chessentę. Ponieważ lord Ao nałożył zasady wedle których siła bóstwa stała się zależna od ilości wierzących śmiertelników, dokonywane były próby misjonarstwa poza ten tradycyjny region, a nawet i wśród przedstawicieli ras nie-ludzkich.
Set, wykorzystując pozycję jednej z grup sarrukhów, która została osłabiona przez ciężkie batalie z khaastami, wszedł w nimi ściślejszą kolaborację. Wspólnie udało im się upozorować, że Set jest Ssethem, dzięki czemu udało im się zdobyć rząd dusz nad grupami Yuan-ti i podległymi im gadzimi rasami. Set ściągnął też nieco wsparcia ze strony Sobka, lecz jego syn takich sukcesów misjonarskich nie uzyskał.
W wyniku Plagi Czarów (1385 RD) bóstwa z panteonu mulhorandzkiego "zniknęły". Sobek, wraz ze swymi kultystami, skrył się na Żmijowych Bagnach Chessenti, pod swym untheryjskim imieniem Sebakar. Sharess także została w Zapomnianych Krainach.
Przy Drugim Rozdarciu (1482 RD) Ao na nowo pozwolił na interwencję panteonu egipskiego i zesłanie swych Wybrańców. Ci zostali uznani przez lud traktowany jako prawdziwe bóstwa. Poprzez ich czyny oraz siłę wiary pozwoliło im awansować na poziom półbogów.
Bogowie[]
Wstęp[]
W Mulhorandzie czci się więcej bogów niż tylko z podanej listy. Jednak większość miała charakter lokalny, które pojawiały się i znikały. Przykładem może być Seker, który nie jest nigdzie wspominany w temacie bóstw mulhorandzkich, to w ruinach krypty Badr Al-Mosaka (przy Oazie Białej Palmy, na pustyni Raurin) znajduje się kapliczka jemu poświęcona. Wymienione poniżej stanowią trzon, który trwa "od zawsze", ma rozległe kulty, posiadłości oraz znaczenie.
Wyjątkiem jest Ptah. Ten znany jest nielicznym znawcom religii czy historii mulhorandzkiej, lecz ani czczony nie jest, zaklęć nie daje, żadnej formy manifestacji na Zapomnianych Krainach nie posiada ani nie wysyła. Jego awatar może być sprowadzony poprzez artefakt Latarnia światłości. Jest to bóstwo funkcjonujące nadal w wyłącznie ramach oryginalnego panteonu egipskiego, bez odrębnej wersji mulhorandzkiej.
Tabelka[]
W chwili obecnej wszystkie poniższe bóstwa mają rangę półboga.
| Imię mulhorandzkie | Pozostałe imiona | Historyczna ranga | Funkcja | Komentarz |
|---|---|---|---|---|
| Re | Większe/Martwe bóstwo | Faraon bogów (dawny) | Złączył się z Horusem, tworząc Horusa-Re | |
| Anhur | Ramathant (Thay) Rumathep (Unther) | Pośrednie bóstwo | Generał bogów | Przed śmiercią Re był najważniejszym bogiem Później skonfliktowany z Horusa-Re |
| Horus-Re | Helcaliant (Thay), Hokatep (Unther) | Większe bóstwo | Faraon bogów (późniejszy) | Dawniej Horus Przyjął esencję umierającego Re Obecnie nie istnieje jako osobny |
| Bastet | Sharess (reszta świata, głównie Faerun) | Półbóstwo | Oficerka Anhura, bogini kotów | Wsławiła się w walce przeciwko Setowi Przekształciła się w Sharess Nadal czczona w Mulhorandzie pod starym imieniem |
| Geb | Gebthant (Thay) Gebakotep (Unther) | Mniejsze bóstwo | Bóg ziemi i podziemnych bogactw | Ściągnięty do koalicji bóstw, by rozłączyć go z jego siostrą Nut |
| Hathor | Hatharia (Thay) Hathelya (Unther) | Mniejsze bóstwo | Bogini zabawy oraz matek | Najbardziej przyjazna i radosna bogini |
| Izyda | Iszaria (Thay), Isztar (Unther) | Pośrednie bóstwo | Bogini magii, pogody i miłości | Przejęła esencję umierającej Isztar Bardzo popularna wśród pospólstwa |
| Neftyda | Nesharia (Thay), Neselthia (Unther) | Mniejsze bóstwo | Bogini zmarłych i bogactwa | Bardzo popularna wśród bogaczy Nienawidzi Czerwonych Czarnoksiężników |
| Ozyrys | Osriant (Thay), Ozrikotep (Unther) | Mniejsze bóstwo | Strażnik umarłych, Sędzia Mulhorandu | Zamordowany przez Seta podczas walki o esencję Re Przywrócony do życia przez Neftydę i Izydę |
| Set | Tyfon | Pośrednie bóstwo | Bóg zła, pustyni i nocy | Zamordował brata, Ozyrysa, podczas walki o esencję Re Oficjalnie wygnany Przejął kult Ssetha |
| Sobek | Sebethant (Thay), Sebakar (Unther, Chessenta) | Półbóg, arcybaśniowiec | Bóg rzek i krokodylów | Chociaż nie został wygnany, jest ignorowany przez resztę panteonu a jego kult prześladowany. Nie zniknął przy Pladze Czarów |
| Tot | Tholaunt (Thay), Thalatos (Unther) | Mniejsze bóstwo | Skryba bogów, patron magów oraz wynalazców | Twórca i propagator licznych technik w Mulhorandzie Wytworzył pismo ochraniające Południową magię |
Boskość[]
W powodu innego procesu apoteozy, w porównaniu do "zwykłych bóstw", moce mulhorandzkie oraz untheryjskie działają na nieco innych zasadach. Niezależnie od rangi mają jeden awatar i to ten awatar jest też tym bogiem. Gdy normalnie śmierć awatara nie wpływa na samą istotę posiadacza, tak dla bóstw "starych imperiów" samo znaczące osłabienie jego może oznaczać upadek.
Najczęściej skutkowało to wchłonięciem esencji jednego bóstwa przez drugie. W historii Mulhorandu był to przypadek gdy ciężko-ranny Re dobrowolnie przekazał swoją esencję Horusowi, tworząc tak Horusa-Re, czy Izyda wchłaniająca esencję Isztar z panteonu untheryjskiego.
Zobacz więcej w osobnym artykule: Inkarnacja.Drugą ważną rzeczą funkcjonowania dla panteonu mulhorandzkiego jest istotność inkarnacji. Jest to pomniejsza, śmiertelna manifestacja bóstwa, mająca wolną wolę niezależną od samego boga. W danej chwili dane bóstwo może mieć jedną inkarnację i to najczęściej ona służy do operowania wśród śmiertelników. Byli oni w większości członkami rodziny królewskiej. Później, po Czasie Kłopotów (gdy właściwe "powróciły" do egipskich wersji), ocalone inkarnacje stały się nowymi bogami. Najważniejszą manifestacją był faraon, będący inkarnacją Horusa-Re.
W okresie poprzedzającym zniknięcie bogów Mulhorandu inkarnacje zaczynały wyraźnie słabnąć, coraz bardziej stając się bardziej ludzkimi. To przyczyniło się do porażki podczas przybycia Wysokiego Imaskaru.
Po Drugim Rozdarciu pojawiła się kolejna generacja panteonu mulhorandzkiego. Tym razem wyrośnięta z Wybrańców, zesłanych przez egipski panteon. Zostali przez narody mulańskie otoczone czcią religijną, dzięki czemu uzyskali poziom półbogów. Nie ma danych czy w warunkach po roku 1482 RD, te bóstwa działają już zupełnie normalnie "jak wszystkie inne".
Kult[]
Ogólne[]
Ponieważ cały Mulhorand to ścisła teokracja, tak też sprawy kultu oraz sprawy państwa są ciężkie do rozdzielenia. Zwłaszcza, że bóstwa funkcjonują na planie materialnym, w taki czy inny sposób wśród śmiertelników. Kapłani posiadają gigantyczną potęgę polityczną oraz religijną, ingerując w różne aspekty życia. O ile bóstwa wierzą, że Mulhorand jest rajem i nie ma potrzeby wielkich ingerencji, tak duchowni nie podzielają tejże idei.
Duża część kapłaństwa ma charakter rodowy. Znaczy to, że na duchownych szkoli się tych, którzy są spokrewnieni z inkarnacją danego boga. Tak utworzone formacje bywają nazywane Domami. Wprowadzanie nie-ludzi w szeregi klerykalne jest bardzo nieczęste, choć z powodu bliższych kontaktów z bogami, którzy kroczą na ziemi, pojawić się w tych rodach mogą aasimarowie lub diabelstwa.
Mimo wszystko - nie ma silnej nietolerancji religijnej a tendencje misjonarskie narodziły się relatywnie późno. Tradycyjnie panowało przekonanie, że każdy naród powinien wierzyć w swoje bóstwa. Mimo wszystko pewna dyfuzja wiary dokonywała się w okresie hegemonii Mulhorandu na miasta i regiony, które były pod ich panowaniem. Pewne akcje nawracania miały miejsce po Czasie Kłopotów, gdyż po nim siła bóstw na Faerunie była zależna od liczby wyznawców.
Płonący Żarnik wprawdzie nie jest poświęcony mulhorandzkim bogom, ale został zbudowany wykorzystując styl i osiągnięcia mulhorandzkie.
Maat[]
Zobacz więcej w osobnym artykule: Ma'at.Zarówno mulhorandzkim bogom, jak i wyznawcom, znana jest koncepcja Ma'at (zapisywana tutaj częściej jako maat). W największym stopniu na jego funkcjonowanie naciska Horus-Re, podczas gdy Anhur byłby (spośród "pozytywnych bóstw") najbardziej skłonny go odrzucić. Wielopokoleniowa waga na tą ideę spowodowała znaczący wpływ na ich podświadomość.
Życie pośmiertne[]
Wedle teologii mulhorandzkiej śmiertelnicy mają podwójną duszę, które są związane z ciałem. Ozyrys opiekuje się duszą Ba i Ka, natomiast Neftyda bardziej skupia się na problemie zachowania pośmiertnego ciała fizycznego (oraz zgromadzonego bogactwa w grobowcu). Z tego wykształciła się praktyka mumifikacyjna.
Dusza Ba pozostaje w pobliżu szczątków i zostaje z nim pochowane, natomiast dusza Ka udaje się do zaświatów gdzie podpada pod sąd Ozyrysa. Tam Ka może zostać ukarane bądź nagrodzone. Po zakończeniu wyroku uzyska ostateczną nagrodę. Powraca do ciała jedynie podczas ceremonii które gwarantują, że nie zostanie zapomniany i będzie mógł żyć wiecznie.
Głównym celem wyznawców, niezależnie od stanu, jest dobre życie i przygotowanie się do życia pośmiertnego. Wierzą oni, że "życie po drugiej stronie" jest kontynuacją podróży życia, więc należy się do tego przygotowywać. Ta idea kształtuje liczne aspekty kultury materialnej i niematerialnej całego Mulhorandu.
Pochodne[]
- Sługa Seta
- Chwalebny sługa
- Oko Horusa-Re
- Mulhorandzki boski sługa
- Południowa magia
- Celebrant Sharess
Niejednoznaczność[]
Podręcznik "Old Empires" podaje, że bogowie mulhorandcu są bezpośrednio manifestacjami bogów egipskich. Jednakże w kolejnych źródłach już to wygląda inaczej. W "Powers and pantheons" do 2 edycji napisana jest już wersja o rozłączeniu bóstw z Wieloświata z tymi, co przybyli.
Wydarzenia "lorowe" dotykające bogów z panteonu egipskiego są odmienne niż tych z mulhorandzkiego. Przykład. W edycji 2 w Mulhorandzie Re odchodząc, przekazał esencję Horusowi, tworząc Horusa-Re, podczas gdy Re z panteonu egipskiego istniał jako silny niezależny bóg. Dopiero w okresie edycji 3 Re złączył się z Horusem, tworząc Re-Horachty. To są istotne wskazania, że jednak wersja o rozłączeniu jest bardziej prawdziwa.
Zagadkę nieco rozwiązał podręcznik do 5ed "Sword Coast Adventurer Guide". W okresie po Drugim Rozdarciu Wybrańcy bóstw egipskich zesłali swych Wybrańców, którzy zostali otoczeni czcią i kultem przez Mulan. Dzięki potędze wiary ci awansowali do poziomu półbogów i stanowią odrębną grupę względem rodziny z Heliopolis. Mimo wszystko opis pozostawia pewien cień wątpliwości, czy na pewno tak jest. By przybyli Wybrańcy, to jednak te bóstwa musiały istnieć, czyli "zniknięcie" z 4ed, co miało miejsce na początku Plagi Czarów, dotknęło bóstw mulhorandzkich i nie miało wpływów na egipskich.
Źródła[]
- Lost Empires of Faerun
- Old Empires
- Powers and Pantheons (2ed)
- Faiths and Pantheons (3ed)
- Forgotten Realms Campaign Guide (4ed)
- Sword Coast Adventurer Guide
- Serpent Kingdoms