Moce Oerth

Moce Oerth (ang. The Powers of Oerth), zwane też Mocami Greyhawka lub Bogami Greyhawka są ogólnym zbiorem bóstw panujących w sferze świata Oerth. Znajdujące się w tej grupie bóstwa skupiają swoją uwagę w głównym miejscu akcji Greyhawka, półwyspie Flanaess i jego okolicznych krainach.

Na moce Oerthu składają się bóstwa wielu różnych kultur ludzkich i są ściśle związane z migracjami ludów w historii Flanaess. Są to bogowie pierwotnie zamieszkujących Flanaess Flanów, przybyłych później wojowniczych Oeridyjczyków, a także uchodźców z upadłych imperiów Baklunów i Suelów. Na sąsiadującej od południa Hepmonalandii istnieją także ludy czerwonoskórych Olmów i czarnoskórych Touvów. Przybyli z innego świata Rhennee nie czczą żadnych bóstw, acz ich kultura pełna jest mistycznych zabobonów. Obecnie wiele bóstw czczona jest także poza swoimi kręgami pochodzenia, gdyż wiele kultur i ras wymieszało się. Często też dane bóstwo, zwłaszcza o większej randze, czczone jest w innych kulturach pod innym imieniem. Nie dziwi też fakt, że dziedziny bogów często się pokrywają, gdyż przykładowo Pelor jest bogiem słońca, tak jak Pholtus bogiem światła, acz obaj pochodzą od różnych ludów.

Na Oerth czczone są także bóstwa elfie, krasnoludzkie, niziołcze, gnomie, goblinoidów, orków i wielu ras potworów, które znane są także na innych światach. Nie zalicza się ich jednak do definicji mocy Oerthu

Relacje bogów ze śmiertelnikami

Kapłani rygorystycznych i praworządnych bóstw: Pholtusa, Al'Akbara, Św. Cuthberta, Heironeousa i Hextora - Żyjący Greyhawk - Przewodnik Geograficzny (2000)

Kapłani neutralnych bogów wiedzy, losu i magii: Lendora, Istus, Boccoba, Celestiana i Fharlanghna - Żyjący Greyhawk - Przewodnik Geograficzny (2000)

Kapłani mrocznych i okrutnych bóstw: Iuza, Nerulla, Tharizduna, Vecny i Wastriego - Żyjący Greyhawk - Przewodnik Geograficzny (2000)

Kapłani neutralnych bóstw podróży, samorozwoju: Sehanine, Mouqola, Rao, Zuokena i Xan Yae - Żyjący Greyhawk - Przewodnik Geograficzny (2000)

Kapłani chaotycznych bóstw: Kurella, Trithereona, Wenty, Ralishaza i Korda - Żyjący Greyhawk - Przewodnik Geograficzny (2000)

Moce Oerth rzadko interweniują bezpośrednio w sprawy Oerth. Oczekują, że ich słudzy będą ich prawą (i lewą) ręką w świecie. Klerycy, kapłani, paladyni i mniej wywyższone, ale wciąż cenione dusze są pośrednikami Potęg niezależnie od tego jak niewielkie są ich czyny. Moce niejawnie rozumieją, że jeśli jedna z nich będzie działać zbyt bezpośrednio, pozostałe będą działać w porozumieniu, aby jej się przeciwstawić, gdyż gdyby wszyscy działali w taki sposób, Oerth zostałby zniszczony przez bóstwa.

Pomaga nam to zrozumieć, dlaczego Iuz był w stanie wyrządzić tyle zła na Flanaess. Plan Materialny jest jego planem rodzimym, a zatem jest bezpośrednio zaangażowany w jego sprawy, czego nie robią inne bóstwa. To słudzy muszą przeciwstawić się Iuzowi, a nie sami bogowie. Częściowym wyjątkiem od tej zasady jest Św. Cuthbert od Pałki, Moc poświęcona sprawie prawa. Inne Moce pozwalają św. Cuthbertowi działać w ograniczony sposób, aby przeciwstawić się Iuzowi. Dlaczego to robią i jak daleko św. Cuthbert może działać, jest sprawą znaną tylko bogom.

Pod innymi względami Moce traktują śmiertelników tak samo jak na prawie wszystkich światach. Śmiertelnicy oddają im cześć, a ich klerycy i kapłani otrzymują zaklęcia. Moce przyglądają się temu z różnym stopniem zaangażowania. Większe moce mają tendencję do mniejszego zaangażowania niż mniejsze, ponieważ większe bóstwa są bardziej zaabsorbowane sprawami wielu światów i transcendentnymi wydarzeniami, które są daleko poza sprawami śmiertelników.

Relacje śmiertelników z bogami

Śmiertelnicy traktują Moce tak, jak w większości światów: z szacunkiem, respektem, strachem, próbami obłaskawienia i tak dalej. Jednakże po wojnach na Flanaess zadziałały dodatkowe czynniki. W obrębie nie-złych krain ziem centralnych Flanaess słuszne jest następujące:

Po pierwsze, następuje ogólny wzrost modlitwy, czci i wszelkich form oddawania czci Potęgom. W niepewnych czasach śmiertelnicy zwracają się do wielkich o ochronę i otuchę. Duchowni i kapłani są powszechnie szanowani i otrzymują więcej ofiar nawet od najbiedniejszych ze swoich stad. Efektem ubocznym tego wszystkiego jest ogólna zabobonność.

Po drugie, nastąpiły zmiany w formach kultu. Śmiertelnicy najczęściej czczą moce, które zajmują się codziennymi sprawami śmiertelników - bóstwa natury, dzieci, zdrowia, społeczności i tym podobne są bardziej czczone niż te związane z filozofią, wiedzą tajemną czy etyką. Jednak na Oerth coraz częściej o pomoc zwraca się do bogów wojny, uzdrawiania, ochrony, siły, wytrzymałości i zemsty. Wielu ludzi, którzy przed wojną składali niewielkie ofiary bogini Beory (Matka Oerth i natura) lub Rao (pokój i ukojenie), teraz zwracają się do bóstw takich jak Trithereon (wolność i zemsta), Heironeous (sprawiedliwość i męstwo) lub rosnącego kultu Mayaheine (ochrona i wytrzymałość). Istnieje również rosnąca tendencja do obłaskawiania, jak nie samego czczenia, bóstw losu, takich jak Istus oraz bóstw szczęścia, takich jak Ralishaz. Oczywiście jest to mniej prawdziwe w przypadku mędrców i specjalistów, którzy mogą czcić Moc magii, obróbki metali lub podobnej niszy.

Nieludzie to nieco inna kwestia, choć bóstwa takie jak Clangeddin Srebrnobrody, krasnoludzki bóg bitwy, nie straciły wyznawców w czasach konfliktu. Arvoreen, niziołcza bogini obrony, otrzymuje obecnie również wiele ofiar i modlitw.

Bóstwa ogólnie znane

Boccob, najpowszechniejszy bóg magii Oerth

Poniżej zestawiono bóstwa ogólnie znane, o rozpowszechnionym we Flanaess kulcie, o nieznanym pochodzeniu, nie dające się przypisać do żadnego konkretnego ludu. Należy mieć też na uwadze fakt, że nie wymieniono w tej sekcji przykładowo Perola czy Nerulla, którzy są większymi flańskimi bóstwami, lecz ich kult jest rozpowszechniony na całym Flanaess wykraczając poza flańską kulturę. Często też tacy bogowie występują u różnych kultur pod innymi imionami.

Większe bóstwa:

• Boccob, Obojętny, neutralny bóg magii, wtajemniczeń, jasnowidztwa i równowagi
• Incabulos, Czarny Jeździec, neutralny zły bóg plag, choroby, głodu, koszmarów, suszy i katastrof

Pośrednie bóstwa:

• Ehlonna z Borów, neutralna dobra bogini lasów, terenów leśnych, flory i fauny oraz płodności
• Starsze Oko Żywiołów (aspekt Tharizduna), neutralny zły bóg złych żywiołów
• Ralishaz, Nieposzukiwany, chaotyczny neutralny bóg przypadku, nieszczęścia, niepowodzenia i szaleństwa
• Św. Cuthbert od Pałki, praworządny neutralny (dobry) bóg zdrowego rozsądku, mądrości, zapału, uczciwości, prawdy i dyscypliny
• Tharizdun, Mroczny Bóg, neutralny zły bóg wiecznych ciemności, rozkładu, entropii, wypaczonej wiedzy i szaleństwa
• Trithereon, Przywołujący, chaotyczny dobry bóg indywidualności, wolności, kary i samoobrony

Pomniejsze bóstwo:

• Joramy, Jędza, neutralna dobra bogini ognia, wulkanów, gniewu, złości i kłótni

Półbogowie:

• Iuz Zły, chaotyczny zły półbóg fałszu, bólu, ucisku i zła
• Smok Ziemi, Żmij ze Wzgórz, praworządny zły bóg ziemi, pogody i ukrytych skarbów
• Wastri, Pląsający Prorok, praworządny neutralny (zły) półbóg płazów, bigoterii i samooszukiwania
• Zagyg, Szalony Arcymag, chaotyczny neutralny (dobry) półbóg humoru, ekscentryczności, tradycji okultystycznej i nieprzewidywalności

Bogowie-herosi:

• Heward, neutralny heros bardów i muzykantów
• Kelanen, Książę Mieczy, neutralny bóg mieczy, fechtunku i równowagi
• Keoghtom, Tętno Żyjącej Ziemi, neutralny dobry heros poszukiwania tajemnic, naturalnej alchemii i pozaplanarnej eksploracji
• Tsolorandril, Eteryczny Wędrowiec, praworządny neutralny heros ruchu falowego

Bóstwa Baklunów

Peh'reen, pałac sułtana Zeifu, szczyt architektoniczny kultury Baklunów

Symbol Istus, najważniejszej bogini Baklunów - Greyhawk Player's Guide (1998)

Baklunowie to lud o złotawym odcieniu skóry i prostych, ciemnych włosach. Uchodźcy i spadkobiercy upadłego Imperium Bakluńskiego zniszczonego przez Przywołaną Dewastację, obecnie zamieszkują krainy jak Ekbir, Zeif, Ull, Tygrysi Nomadzi, Tusmit, Paynimy. Baklunowie wciąż zachowali wiele ze swojej dawnej kultury, a ich cnotami są honor, rodzina, szczodrość i pobożność.

Większe bóstwa:

• Al'Asran (Pelor dla Baklunów), Słoneczny Ojciec, neutralny dobry bóg słońca, światła, siły i leczenia
• Al'Zarad (Boccob dla Baklunów), Obojętny, neutralny bóg magii, wtajemniczeń, jasnowidztwa i równowagi
• Tharoth Żniwiarz (Nerull dla Baklunów), Żniwiarz, neutralny zły bóg śmierci, ciemności, morderstwa i podziemi
• Istus, Pani Naszego Lodu - neutralna bogini losu, przeznaczenia, wróżbiarstwa, przyszłości i uczciwości

Pomniejsze bóstwa:

• Geshtai, Córa Oazy, neutralna bogini jezior, rzek, studni i strumieni
• Muoqol, Kupiec, neutralny bóg handlu, negocjacji, przedsięwzięć, wyceny i wzajemności
• Xan Yae, Pani Perfekcji, neutralna bogini zmierzchu, cieni, niewidoczności i siły umysłu

Półbogowie:

• Al'Akbar, Wysoki Kapłan, praworządny dobry bóg opieki, wierności, powagi i obowiązku
• Zuoken, Mistrz Da'Shon i Edel, neutralny bóg fizycznego i mentalnego mistrzostwa

Bogowie-herosi:

• Azor'alq, Syn Światła, neutralny dobry bóg światła, czystości, odwagi i siły
• Daoud, Mendykant, neutralny bóg pokory, klarowności, bezpośredniości

Bóstwa Suelów

Deszcz Bezbarwnego Ognia, magiczny kataklizm, który zniszczył Imperium Suelów

Wee Jas, jedna z najważniejszych bogiń Suelów - Bóstwa i Półbogowie 3ed. (2002)

Suelowie to lud o najjaśniejszej karnacji, o cechach albinosów, szczupłej budowy, o jasnych włosach i oczach. Są spadkobiercami dekadenckiego i okrutnego Imperium Suelskiego, po którym pozostało obecnie szare, jałowe Morze Pyłu w wyniku działania Deszczu Bezbarwnego Ognia. Suelowie żyją z urażoną dumą utraconego imperium, magicznego społeczeństwa i wielkich rodów. Suelowie byli ludem uchodźców i zostali zepchnięci przez Oeridyjczyków w zakamarki Flanaess, diametralnie się od siebie różniąc. Czystej krwi Suelowie żyją na półwyspie Thillonryjskim (Kamienna Twierdza, Cruskowie, Fruztowie, Schnajowie), jako elita Szkarłatnego Bractwa, czy w Księstwie Urnst i Lordostwie Wysp. Wszystkie bóstwa suelskie pochodzą od Lendora, który jest progenitorem i przywódcą panteonu.

Pośrednie bóstwa:

• Kord, Zabijaka, chaotyczny dobry bóg lekkoatletyki, sportu, bijatyk, siły i odwagi
• Lendor, Książę Czasu, praworządny neutralny bóg czasu, nudy, cierpliwości i nauki
• Wee Jas, Bogini Wiedźma, praworządna neutralna (zła) bogini magii, śmierci, próżności i prawa

Pomniejsze bóstwa:

• Beltar, chaotyczna zła bogini złośliwości, jaskiń i rozpadlin
• Bralm, Latająca Królowa, neutralna bogini owadów i pracowitości
• Dalt, chaotyczny dobry bóg portali, drzwi, zamknięcia, zamków i kluczy
• Fortubo, praworządny dobry bóg kamienia, metali, gór i strażnictwa
• Jascar, praworządny dobry bóg gór i wzgórz
• Llerg, Wielki Niedźwiedź, chaotyczny neutralny bóg bestii i siły
• Lydia, neutralna dobra bogini muzyki, wiedzy i światła dziennego
• Norebo, Bóg Hazardu, chaotyczny neutralny bóg szczęścia, hazardu i ryzyka
• Osprem, praworządna neutralna bogini morskich podróży, statków i żeglarzy
• Phaulkon, chaotyczny dobry bóg powietrza, wiatru, chmur, ptaków i łucznictwa
• Phyton, Ten, Który Kształtuje Lasy, chaotyczny dobry bóg natury, piękna i uprawy
• Pyremius, Palący Zabójca, neutralny zły bóg ognia, trucizny i morderstwa
• Syrul, Rozwidlony Język, neutralna zła bogini kłamstw, podstępu, zdrady i fałszywych obietnic
• Vatun, Bóg Północy, chaotyczny neutralny bóg północnych barbarzyńców, chłodu, zimy i arktycznych bestii
• Xerbo, Morski Smok, neutralny bóg morza, żeglarstwa, pieniędzy i interesu

Bogowie-herosi:

• Nazarn, Gladiator, neutralny bóg formalnej i publicznej walki

Bóstwa Oeridyjczyków

Wojowniczy bracia Heironeous i Hextor, jedni z bardziej rozpoznawalnych bóstw Oeridyjczyków

Oeridyjczycy to lud, który migrował na wschód Flanaess przepędzany przez orki i gobliny najmowane przez dawne imperia Baklunków i Suelów. To wojowniczy i barbarzyński lud o skórze jasnobrązowej po oliwkową, o zwykle brązowych i kasztanowych włosach, kwadratowych i owalnych twarzach z silnie zarysowanymi szczękami. Czystej krwi Oeridyjczyków można spotkać w Perrenlandii, Furyondzie, Północnym Królestwie, Sunndi i Onnwalu. Większość z tych krajów to pozostałości dawnego królestwa Aerdu.

Pośrednie bóstwa:

• Celestian, Daleki Wędrowiec, neutralny (dobry) bóg gwiazd, kosmosu i wędrowców
• Erythnul, Wielość, chaotyczny zły (neutralny) bóg nienawiści, zawiści, złośliwości, paniki, brzydoty i rzezi
• Fharlanghn, Mieszkaniec Horyzontu, neutralny (dobry) bóg horyzontów, odległości, podróży i dróg
• Heironeous, Niezwyciężony, praworządny dobry bóg rycerstwa, sprawiedliwości, honoru, wojny, odwagi i męstwa
• Hextor, Zmora Bitwy, praworządny zły bóg wojny, niezgody, masakr, konfliktu, sprawności i tyranii
• Olidammara, Śmiejący się Łotrzyk, chaotyczny neutralny bóg muzyki, rozkoszy, wina, łotrzyków, humoru i sztuczek
• Pholtus, Oślepiające Światło, praworządny dobry bóg światła, stanowczości, prawa, porządku, nieugiętości, słońca i księżyców
• Procan, Pan Sztormu, chaotyczny neutralny bóg mórz, morskiego życia, soli, pogody i nawigacji
• Ulaa, Kamienna Żona, praworządna dobra bogini wzgórz, gór i klejnotów
• Zilchus, Wielki Pan Gildii, praworządny neutralny bóg władzy, prestiżu, pieniędzy, interesu i wpływu

Pomniejsze bóstwa:

• Atroa, Smutna Panna, neutralna dobra bogini wiosny, wschodniego wiatru i odnowy
• Bleredd, Żelazny Muł, neutralny bóg metalu, kopalni i kowali
• Cyndor, Strażnik Nieskończoności, praworządny neutralny bóg czasu, nieskończoności i ciągłości
• Delleb, Uczony Skryba, praworządny dobry bóg rozsądku, intelektu i nauki
• Kurell, Zawzięta Ręka, chaotyczny neutralny bóg zazdrości, odwetu i kradzieży
• Lirr, Pani Poetka, chaotyczna dobra bogini prozy, poezji, literatury i sztuki
• Sotillion, Królowa Lata, chaotyczna dobra bogini lata, południowego wiatru, beztroski i wygody
• Telchur, Lodowy Brat, chaotyczny neutralny bóg zimy, chłodu i północnego wiatru
• Velnius, Deszczowy Całun, neutralny bóg nieba i pogody
• Wenta, Karczmarka, chaotyczna dobra bogini jesieni, zachodniego wiatru, żniw i warzenia piwa

Półbogowie:

• Mayaheine, Dziewica Tarczy, praworządna dobra półbogini ochrony, sprawiedliwości i męstwa
• Merikka, Pani Kalendarza, praworządna dobra półbogini upraw, rolnictwa i domostwa
• Rudd, Urok, chaotyczna neutralna bogini przypadku, szczęścia i umiejętności
• Sroga Alia, Tarczowa Matka, praworządna neutralna półbogini kultury Oeridyjczyków, prawa i macierzyństwa

Bogowie-herosi:

• Daern, Niewzruszona, praworzadna neutralna heroska obrony i fortyfikacji
• Johydee, Ukryta Cesarzowa, neutralna dobra heroska podstępu, szpiegostwa i ochrony
• Kuroth, Mistrz Złodziei, chaotyczny neutralny heros kradzieży i poszukiwania skarbów
• Murlynd, Biały Paladyn, praworządny dobry bóg magicznej technologii

Bóstwa Flanów

Pelor, jeden z najbardziej rozpoznawalnych bóstw Flanów

Flanowie to pierwotny lud Flanaess, brązowoskórzy, często wytatuowani, o krzepkiej budowie ciała. Ten nomadyczny lud wielokrotnie migrował przemieszczany przez suelskich i oeridyjskich najeźdźców. Wielu Flanów żyje w Geoff, Tenh, pośród Wędrowców Pustkowi, a także w Sterichu, Kamiennej Twierdzy i Pale. Jako zbieracko-łowiecki lud zawsze byli ludem blisko powiązanym ze światem natury. Pośród kapłanów Flanów jest bardzo wielu druidów.

Większe bóstwa:

• Beory, Matka Oerth, neutralna bogini Oerth, natury i deszczu
• Nerull, Żniwiarz, neutralny zły bóg śmierci, ciemności, morderstwa i podziemi
• Pelor, Słoneczny Ojciec, neutralny dobry bóg słońca, światła, siły i leczenia
• Rao, Mediator, praworządny dobry bóg pokoju, rozsądku i spokoju

Pośrednie bóstwa:

• Obad-Hai, Szałamaja, neutralny bóg natury, terenów leśnych, wolności, polowania i bestii

Pomniejsze bóstwa:

• Allitur, praworządny dobry bóg etyki i przyzwoitości
• Berei, Matka Ogniska Domowego, neutralna bogini domu, rodziny i rolnictwa
• Myrhiss, Trzykrotnie Ucałowana, neutralna dobra bogini miłości, romansu i piękna
• Vecna, Arcylicz, neutralny zły bóg niszczycielskich i złych tajemnic
• Zodal, Szary Syn, neutralny dobry bóg litości, nadziei i życzliwości

Półbogowie:

• Mayaheine, Tarczowa Panna, praworządna dobra półbogini ochrony, sprawiedliwości i męstwa

Bogowie-herosi:

• Kyuss, Pan Kości, neutralny zły heros tworzenia i władania nieumarłymi
• Vathris, Zapatrzony, praworządny neutralny heros udręki, przegranych spraw i zemsty

Bóstwa Olmów

Symbole bogów Olmów - The Scarlet Brotherhood (1999)

Olmowie to lud o czerwonobrązowej cerze, pochodzący z dżungli Hepmonalandii i Amedio, skąd byli wypierani przez ciemnoskórych Touvów, a ich cywilizacja z imperium cofnęła się do barbarzyństwa. Bóstwa Olmów pokrywają się w znacznej części z bóstwami azteckimi i są to te same bóstwa, gdyż wiadome jest, że bóstwa te przybyły na Oerth z innego planu materialnego około 3000 lat temu i tak natrafiły na lud Olmów.

• Camazotz (także Zotzilaha, Zotz), chaotyczny zły (neutralny zły) pomniejszy bóg nietoperzy, wampirów (jako Zotzilaha), podziemi (jako Zotzilaha)
• Chitza-Atlan, Stróż Bram Zaświatów, praworządny neutralny półbóg centaurów, strzeżenia zaświatów i zmarłych
• Huhuteotl, chaotyczny zły pośredni bóg ognia i upływu czasu
• Hurakon, Bóg Powodzi, chaotyczny neutralny półbóg powodzi i nieokiełznanej furii
• Mictlantecuhtli, praworządny zły (neutralny zły) większy bóg śmierci, ciemności, morderstwa i zaświatów
• Quetzalcoatl, praworządny neutralny większy bóg powietrza, ptaków i węży
• Tezcatlipoca (także Apocatequil), chaotyczny zły (neutralny zły) większy bóg słońca, księżyca, nocy, knucia, zdrady, błyskawic (jako Apocatequil)
• Tlaloc, praworządny zły pośredni bóg deszczu
• Tlazoteotl, Matka Bogini Ziemi, neutralna pośrednia bogini Matka Ziemia, rolnictwa i natury

Bóstwa Touvów

Symbole bogów Touvów - The Scarlet Brotherhood (1999)

Touvowie to czarnoskóry, plemienny lud z Hepmonalandu i Dżungli Amedio. Pozostają w konflikcie z Olmanami porywającymi niewolników i składającymi rytualne ofiary.

Większe bóstwa:

• Uvot, neutralny dobry bóg dobrobytu

Pośrednie bóstwa:

• Breeka, neutralna bogini żyjących istot
• Nola, neutralna dobra bogini słońca
• Vogan, chaotyczny dobry bóg pogody i burz

Pomniejsze bóstwa:

• Katay, praworządny neutralny bóg rozkładu, nieuchronności, porządku i czasu
• Kundo, praworządny dobry bóg budowania, hałasu, muzyki i obrony
• Meyanok, neutralny zły bóg węży, trucizn, niezgody, ciemności i głodu
• Xanag, neutralna bogini metali i piękna

Półbogowie:

• Berna, chaotyczna neutralna półbogini pasji i przebaczenia
• Damaran, neutralny zły półbóg robactwa i tchórzostwa
• Vara, neutralna zła półbogini koszmarów i strachu

Bóstwa związane z nieludźmi

Wymieniono tutaj bóstwa panteonów innych ras, które występują także w Wieloświecie i innych światach. Należy zwrócić uwagę, że niektórzy bogowie są występują wyłącznie w Greyhawku, czy też zostali stworzeni przede wszystkim dla tego świata, są w nim osadzeni fabularnie.

Bóstwa elfów:

• Aerdrie Faenya, Skrzydlata Matka, pośrednia bogini powietrza, pogody, lotników, deszczu, płodności
• Corellon Larethian, Stwórca Elfów, bóg elfów, magii, muzyki, sztuki i rzemiosła oraz wojny
• Ehlenestra (Ehlonna dla elfów) z Borów, neutralna dobra bogini lasów, terenów leśnych, flory i fauny oraz płodności
• Erevan Ilesere, Kameleon, pośredni bóg psoty, zmiany, łotrzyków
• Fenmarel Mestarine, Samotny Wilk, pomniejszy bóg dzikich elfów, wyrzutków, kozłów ofiarnych i izolacji
• Gadhelyn, Łucznik, bóg-heros niezależności, banicji, ucztowania i łowów
• Hanali Celanil, Serce ze Złota, pośrednia bogini miłości, romansu, piękna, sztuki pięknej i artystów
• Labelas Enoreth, Dawca Życia, pośredni bóg czasu, długowieczności i historii
• Rillifane Rallathil, Liściasty Pan, pośredni bóg leśnych elfów, lasów, natury i druidów
• Sashelas z Głębin, Pan Głębin, pośredni bóg morskich elfów, oceanów, wiedzy, piękna i wodnej magii
• Sehanine Księżycowy Łuk, Pani Snów, pośrednia bogini mistycyzmu, snów, dalekich podróży, śmierci, pełni księżyca, transcendencji
• Solonor Thelandira, Bystre Oko, pośredni bóg łucznictwa, polowania, przetrwania w dziczy
• Ye'Cind, Bard, półbóg muzyki i magicznych pieśni

Bóstwa drowów:

• Lolth, bogini drowów
• Keptolo, drowi półbóg mężczyzn, pochlebstwa, upojenia, plotek i opozycji
• Kiaransalee, drowia półbogini niewolnictwa, zemsty i nieśmierci
• Zinzerena, drowia półbogini ułudy, poniżenia, zasadzki i zabójstwa

Bóstwa krasnoludów:

• Moradin, bóg krasnoludów
• Abbathor, bóg chciwości
• Berronar Czyste Srebro, bogini bezpieczeństwa, szczerości, domu i leczenia
• Clangeddin Srebrnobrody, bóg bitwy i wojny,
• Dumathoin, bóg poszukiwań i kopalni
• Vergadain, bóg bogactwa i szczęścia
• Laduguer, bóg duergarów
• Dugmaren Jasny Płaszcz, bóg nauki, odkryć i inwencji
• Muamman Duathal, bóg emigrantów, miejskich krasnoludów, podróżników i uchodźców
• Gendwar Argrim, krasnoludzki bóg-heros fatalizmu i obsesji

Bóstwa gnomów:

• Garl Świetlistozłoty, bóg gnomów
• Baervan Włóczykij, bóg lasów, natury, podróży
• Callarduran Gładkoręki, bóg svirfneblinów, ochrony, ziemi, kopalni
• Flandal Stalowoskóry, bóg kopalni, kowalstwa, sprawności fizycznej
• Gaerdal Żelaznoręki, bóg ochrony, czujności i walki
• Segojan Herold Ziemi, bóg ziemi i natury
• Urdlen, bóg chciwości, żądzy krwi, zła, nienawiści i ślepego zniszczenia
• Baravar Cienista Szata, bóg iluzji, ochrony, ułudy i nienawiści do goblinoidów
• Roykyn, gnomi bóg-heros okrucieństwa

Bóstwa niziołków:

• Yondalla, bogini niziołków
• Arvoreen, bóg obrony, czujności i wojny
• Cyrrollalee, bogini przyjaźni, zaufania i domu
• Sheela Peryroyl, bogini natury, rolnictwa i pogody
• Brandobaris, bóg podstępu, złodziei i podróży
• Urogalan, niziołczy półbóg ziemi, śmierci i ochrony przed zmarłymi
• Charmalaine, niziołczy bóg-heros ostrych zmysłów i wąskich ucieczek

Bóstwa orków:

• Gruumsh, bóg orków
• Bahgtru, bóg siły i głupoty
• Ilneval, bóg wojny i przywództwa
• Luthic, bogini kobiet orków, płodności, medycyny, leczenia, służebności, jaskiń i domów
• Shargaas, bóg nocy, złodziei, podstępu, nocy i nieumarłych
• Yurtrus, bóg śmierci, chorób

Bóstwa goblinów:

• Maglubiyet, bóg goblinów
• Bargrivyek, gobliński bóg współpracy i terytorium
• Khurgorbaeyag, gobliński bóg niewoli, opresji i morale
• Nomog-Geaya, bóg hobgoblinów, wojny i autorytetu

Bóstwa potworów:

• Bahamut, bóg dobrych smoków
• Hruggek, bóg niedźwieżuków
• Juibleks, książę demonów, szlamów
• Kurtulmak, bóg koboldów
• Sekolah, bóg sahuaginów
• Semuanya, bóg jaszczuroludzi
• Skerrit, bóg centaurów
• Skoraeus Kamienne Kości, bóg kamiennych gigantów
• Tiamat, bogini złych smoków
• Vaprak, demoniczny władca i bóg ogrów i trolli.
• Yeenoghu, demoniczny władca i bóg gnolli
• Surtr, bóg ognistych gigantów
• Thrym, bóg lodowych gigantów, mrozu, lodu i magii
• Io, neutralny bóg smoków, ojciec Tiamat i Bahamuta
• Blibdoolpoolp, bogini kuo-toa
• Grankhul, bóg niedźwieżuków, łowów, zmysłów, zaskoczenia i podstępu
• Grolantor, bóg wzgórzowych gigantów, ettinów, ogrów, polowania i walki
• Orkus, książę demonów
• Raxivort, bóg xvartów
• Chitza-Atlan, półbóg centaurów, strzegący podziemi i zmarłych
• Laogzed, bóg troglodytów

Panteon w Wieloświecie

On Hallowed Ground (1996) opisuje ten panteon w kontekście Wieloświata. Moce Oerthu tworzą najstarszy i największy z panteonów pojedynczej sfery. Llista bogów jest długa i szybko zmieniająca wraz z powstawaniem i upadkami kontynentalnych imperiów. Choć stabilność jest możliwa dla tych niespokojnych krain, wymagać będzie działania i silnych bohaterów by to osiągnąć. Same potęgi nie mogą tego zrobić, toteż ich własne przetrwanie spoczywa w rękach śmiertelników.

Ponoć Oerth umiera, a bóstwa szczęśliwie odeszłyby na zieleńsze pastwiska. Niestety dla nich, utknęli tu; najwyraźniej muszą sobie to wywalczyć na tym świecie zanim spróbują roznieść się po planach. Co prawda, niektóre bóstwa są już czczone (a przynajmniej szanowane) przez wielu sferowców; mają przyzwoitą szansę przetrwania agonii Oerthu. Sześć bóstw znane jest z siły i pragnienia spoglądania poza swój świat: Celestian, Incabulos, Nerull, Św. Cuthbert, Trithereon i Wee Jas.

Ów pesymistyczna wizja przede wszystkim odnosi się do kresu 2 edycji AD&D. W 3 edycji podręczniki źródłowe jak Księga Planów zaznaczają wyraźnie rolę podstawowych bóstw D&D będących bóstwami Greyhawka. Liczne artykuły, nowe klasy prestiżowe również podkreślają niesłabnącą rolę bóstw Greyhawka.

Historia w produktach D&D

Choć Greyhawk nie miał początkowo żadnych bogów, kiedy powstał na potrzeby domowej kampanii Gary'ego Gygaxa, szybko zrozumiano wartość bóstw zarówno dla graczy jak i fabularnego opisu świata. Ostatecznie liczba bóstw urosła do około dwustu. Podczas domowej gry gracze zapożyczali bogów nordyckich, greckich czy z Conana Barbarzyńcy. Wówczas Gygax stworzył żartobliwie Św. Cuthberta okładającego niewiernych pałką oraz Pholtusa, którego fanatycy nie wierzyli w istnienie innych bogów.

W 1980 Gygax opublikował folio World of Greyhawk bez opisanych bogów, aczkolwiek przygoda C1 The Hidden Shrine of Tamoachan wprowadziła lud Olmanów i zapożyczone azteckie bóstwa. Wówczas Mistrzowie Podziemi zapożyczali bóstwa ze świeżo opublikowanego Deities and Demigods (1980), zaś w Dragon #64 (1982) Gygax nakreślił jak zaadaptować 23 bóstwa nieludzi z tego podręcznika do Greyhawka, w tym stworzył Raxivorta (boga xvartów) specjalnie dla tego świata. Parę miesięcy później opublikował pięcioczęściowy artykuł w Dragon 67-71 (listopad 1982 - marzec 1983), wprowadzając kolejne 17 bóstw. Bóstwa podzielone były wówczas na kategorie dobrych, neutralnych i złych, czczone w całym Flanaess, bez przypisania konkretnym ludzkim rasom.

W 1983 roku zestaw pudełkowy World of Greyhawk powiększył liczbę bóstw do 50, podzieliwszy ich na cztery ludzkie panteony, bóstwa powszechnie czczone oraz nieznanej przynależności. Dwanaście bóstw panteonu suelskiego stworzył Len Lakofka w pięcioczęściowym artykule w wydaniach #87-92 Dragon Magazine (czerwiec-listopad 1984). W wydaniu #71 Dragona Gygax określił jako część Greyhawka 24 bóstwa nieludzi opisane wcześniej przez Rogera E. Moore'a w pięciu artykułach Dragona #58-62 (dla grywalnych elfów, krasnoludów, niziołków, gnomów, półorków). W wydaniu #71 (marzec 1983) Gygax wprowadził quasi-bóstwa Hewarda, Keoghtoma i Murlynda oraz boskiego herosa Kelanena. Murlynd był postacią stworzoną przez Dona Kaye, przyjaciela z dzieciństwa Gygaxa, który zmarł w 1975.

Heward, Keoghtom i Murlynd zostali sklasyfikowani przez Gygaxa jako "quasi-bóstwa", zdefiniowane jako "postacie, które wzniosły się ponad status bohaterów, ale nie są półbogami". Inne quasi-bóstwa wspomniane, ale nie wyszczególnione, to Daern, Johydee, Nolzur, Quall i Tuerny. Kelanen został nazwany "bogiem-herosem", zdefiniowanym jako "jedna z bardzo potężnych jednostek, która może, ale nie musi być prawdziwym bóstwem". Około 50 ludzkich bóstw było umieszczane w zestawach pudełkowych Moore'a, acz czwórka quasi-bóstw Gygaxa nie pojawiała się w oficjalnych materiałach aż do 1998.

Po odejściu Gygaxa w 1985 z TSR, nie dokonywano większych zmian. From the Ashes (1992), gdyż wymieniło także bóstwa nieludzi wprowadzone w Monster Mythology (1992), które zebrało bóstwa z wielu artykułów Dragon Magazine. Greyhawk Player's Guide (1998) wprowadziło wreszcie półbogów i herosów Al'Akbara, Daern, Kyussa, Dalta, Jascara, Osprema, Vatuna, Zodala, Johydee, Kelanena, Keoghtoma i Murlynda.

W trzeciej edycji D&D w ramach Żyjącego Greyhawka sumaryczna lista bóstw ludzi i nieludzi sięgnęła 193. Od tamtej pory nie powstał żaden oficjalny produkt rozwijający świat Greyhawka, toteż lista bogów nie została zmieniana w następnych edycjach D&D.

Źródła

• World of Greyhawk Fantasy Game Setting (1983)
• Greyhawk Adventures (1988)
• From the Ashes (1992)
• On Hallowed Ground (1996)
• Greyhawk Player's Guide (1998)
• Greyhawk: The Adventure Begins (1998)
• The Scarlet Brotherhood (1999)
• Podręcznik Gracza 3ed (2000)
• Żyjący Greyhawk - Przewodnik Geograficzny (2000)
• Living Greyhawk Journal (2001)
• Podręcznik Gracza 3.5 (2004)
• Living Greyhawk - Official Listing of Deities for Use in the Campaign (2005)
• Podręcznik Gracza 5ed (2014)