Fiend Folio 1e

Podręcznik

Okładka przednia przedstawiająca githyanki
Fiend Folio
Projektant	Don Turnbull
Wydawca	TSR
Rodzaj	Akcesorium
Wydane	1981
Kod	2012
Format	128-stronna książka

Fiend Folio (ang. Czarci Foliał) to uzupełniający podręcznik w twardej oprawie dla 1 edycji Advanced Dungeons & Dragons wydany przez TSR, pełniący rolę bestiariusza.

Nazwa tego produktu była wielokrotnie wykorzystywana w podobnych bestiariuszach w przyszłych edycjach gry: w 2e MC14 Monstrous Compendium Fiend Folio Appendix (1992), 3e Czarci Foliał (2003) czy niewielki suplement 5e Mordenkainen's Fiendish Folio, Volume 1: Monsters Malevolent and Benign (2018).

Lista potworów[]

A: Aarakokra, achaierai, aleax, algoid, al-mi'raj

B: berbalang, bełkotnik, białkowy polimorf, biczochwast, blindheim, booka, bullywug, buławoszyjec, bunyip

C: chowaniec strażniczy, cichacz

D: dakon, dajmon strażniczy, demon cienia, denzelian, diabeł styksowy, diabelski pies, drow, duch magnezu, dzieci lawy

E: ettercap

F: flamf, flind, forlarren

G: galltrit, garbug, gardłowa pijawka, gigant (gigant mgielny, gigant górski), githyanki, githzerai, gorbel, grell, grimlok, gryph

H: hakostwór, huecuva

I: igłoludź, imorf

J: jaculi, jaszczurzy król, jermlaine, jeżowiec

K: kamadan, karbunkuł, kariatyda, kelpie, kenku, khargra, kikaż, killmoulis, kociwrzask, kościokłap, kpiarz, kraboludź, krwawy jastrząb, krwawy robal, książęta złych żywiołów (Cryonax, Imix, Ogrémoch, Olhydra, Yan-C-Bin), kuo-toa

L: lamia szlachetna, lodowa jaszczurka, Lolth

M: mackomort, mantari, meazel, mefit dymu, mefit lawy, mefit ognia, mefit pary, mezzodaemon, mroczny pełzacz, mroczny skradacz, mroźny człowiek

N: nekrofidius, nietoperz zagłady, nilbog, nonafel, norker, nycadaemon

O: odbieracz, ogar złego omenu, ogniotraszka, ognista ropucha, ognisty wąż, ogrillon, ogromny nietoperz, ogromny trzmiel, oko strachu i płomienia, okrucieniec, osquip, oszałamiająca galareta, owijacz

P: paplacz, pennaggolan, pernicon, piaskun, piekielny kot, pies śmierci, pirania, piżmopnączowy zombie, poltergeist, poszukiwacz astralny, pośrednik, prześcieradłowy ghoul, prześcieradłowe widmo, przylepiacz

Q: quaggoth, qullan

R: rewenant, roth, rozklinacz, rycerz śmierci, rzecz z krypt

S: skrytobójczy robal, slaad (błękitny slaad, czerwony slaad, zielony slaad, szary slaad, zabójczy slaad, Ssendam, Ygorl), siwy lis, smoczysko ognia (smoczątko), smok orientalny Li Lung (smok ziemny), Lung Wang (smok morski), Pan Lung (smok spiralny), Shen Lung (smok duchowy), T'ien Lung (smok niebiański), and Yu Lung (smok rybi), smokoryba, sniad, strach na wróble, stworzonko, sussurus, svirfneblin, symbiotyczna galareta, syn Kyussa, szkieletowy wojownik

Ś: ślimak masłak

T: tabaxi, terithran, thoqqua, tirapheg, tocian, trilloch, troll (olbrzymi troll, olbrzymi dwugłowy troll, lodowy troll, duchowy troll), trup z trumny, tygrysia mucha

U: umpleby

V: vodyanoi

W: wędrowiec ogromny, widmowy łowca, więdłoswąd, więdłoziele, wir, wizja, wolt, wrzeszczący diabełek, wydmowy łowca, wzrokowy zabójca

X: xill, xvart

Z: złotożuk, złowieszczy corby, zwid

Ż: żelazna kobra, żółte piżmopnącze

Historia produktu[]

Fiend Folio jest piątym podręcznikiem w twardej oprawie dla AD&D oraz pierwszym nie będącym częścią pierwotnego planu Gary'ego Gygaxa, kiedy ogłaszał nową grę w Dragon Magazine 8 (czerwiec 1977). Kiedy została wydana podczas Games Fair 1981 (czerwiec 1981), wyznaczyła początek podręczników AD&D jako corocznej rozrywki.

Brytyjski podręcznik[]

Fiend Folio był pierwszą książką w twardej oprawie AD&D, która miała swój początek poza murami TSR - i faktycznie poza wybrzeżami Stanów Zjednoczonych. Miała swój początek na stronach White Dwarf od Games Workshop jako łam, redagowany przez brytyjskiego gracza Dona Turnbulla, zwany "Fiend Factory" (ang. Fabryka Czartów). Rubryka była długowieczna, działając od White Dwarf #6 (kwiecień/maj 1976) do White Dwarf #73 (styczeń 1986).

Dość wcześnie, Turnbull stwierdził, iż otrzymywał znacznie więcej materiału niż był w stanie opublikować na stronach White Dwarf, toteż zdecydował zacząć gromadzić niektóre dla wydania jako nowy zbiór potworów. Wynikłe z tego Fiend Folio zawierało głównie potwory, które przesłano do "The Fiend Factory", ale jedynie te, które zostały w nim opublikowane. Nawet opublikowane potwory zostały ogólnie rozszerzone i oczyszczone, tak jak "gluey" (ang. lepik) z White Dwarf #7 (czerwiec/lipiec 1978), który stał się "adhererem" (ang. przylepiaczem) we właściwym Fiend Folio.

Fiend Folio zostało opublikowane przez Games Workshop jako oficjalny podręcznik do AD&D i ogłoszony w White Dwarf #12 (kwiecień/maj 1979). Przynajmniej taki był plan.

Niebyt legalności[]

Don Turnbull rozpoczął prace nad Fiend Folio na początku 1979, zanim AD&D zostało ukończone; skończył prace nad nim w okolicach sierpnia 1979, lecz spoczywało nieopublikowane przez niemal dwa lata. Turnbull rzekł później, iż zawisło w "niebycie legalności" (ang. legal limbo) przez niemal dwa lata w rezultacie nieporozumienia pomiędzy TSR i Games Workshop.

Problemy mogłby być takie, iż TSR coraz mniej chętnie licencjonowało publikacje firm zewnętrznych takie jak Fiend Folio. Jednakże sytuacja z Games Workshop była bardziej złożona, ponieważ pod koniec 1979 TSR dążyła do połączenia się z nimi - a Games Workshop opierało się. W końcu TSR zdecydowało się utworzyć własne biuro w Brytanii, TSR UK, prowadzone przez nikogo innego jak Dona Turnbulla. Zostało otwarte do pracy 31 marca 1980.

TSR utrzymywało, iż chciało dojść do zgody z Games Workshop w opublikowaniu Fiend Folio mniej więcej w tym samym czasie, w Dragon Magazine 37 (maj 1980). Najwyraźniej "ostateczna ugoda", którą rozgłaszał Gygax nie była tak ostateczna jak myślał, gdyż publikacje planowane na maj czy czerwiec zostały odsunięte na jeszcze kolejny rok. Niektórzy spekulowali, iż stworzenie gałęzi TSR UK mogło stać się zarzewiem nowego konfliktu.

Zaprawdę niebyt legalności!

Znaczna krytyka[]

Kiedy Fiend Folio zostało wydane, otrzymało nadzwyczajną krytykę od Eda Greenwooda na stronach własnego magazynu TSR, Dragon Magazine 55 (listopad 1981). Greenwoodowi nie spodobały się niespójności z zasadami AD&D (po części wynik wczesnego początku Fiend Folio) ani fakt, iż niektóre potwory wypełniały istniejące nisze (ani fakt, że niektóre potwory nie miały w ogóle żadnych nisz). Ogólniej mówiąc Fiend Folio otrzymało reputację w latach 80. będąc "tą książką o dziwacznych potworach". Ze stworami jak przylepiacz (ang. adherer) - który wyglądał jak mumia, lecz miast tego miał przyklejone bronie - można zrozumieć jego reputację. Fiend Folio było także źródłem niesławnego flamfa, ślimaka masłaka, dzieci lawy i innych potworów, które były bezspornie głupawe.

Jednakże historia okazała się być bardziej uprzejma dla Fiend Folio, które okazało się zawierać niektóre z najbardziej unikatowych i interesujących wówczas stworów w grze AD&D. Demon cienia Neville'a White'a został szybko dodany do kreskówki Dungeons & Dragons (1983-1985). Hakostwór i wydmowy łowca Iana Livingstone'a stały się ikonicznymi elementami gry. Jednakże żaden twórca Fiend Folio nie osiągnął takiego sukcesu jak przyszły pisarz science-fiction Charles Stross, który wprowadził rycerza śmierci, githyanki, githzerai i wszystkie slaady. Rycerz śmierci stał się kluczowym elementem w światach takich jak Dragonlance czy Ravenloft (świat), podczas gdy githyanki, githzerai i slaady przeszły dalej by stać się trzema z jedenastu chronionych potworów w Product Identitiy of Wizards of the Coast's d20 SRD - co znaczy, iż stały się jednymi z najlepiej rozpoznawalnych oraz (przeważnie) najoryginalniejszymi potworami w świecie D&D.

O twórcach[]

Krótko po wydaniu Fiend Folio, pierwsze przygody od TSR UK zostały opublikowane - U1 The Sinister Secret of Saltmarsh (1981). Don Turnbull wniósł wkład do projektu przygody Dave'a Browne'a (choć był głównie zajęty prowadzeniem TSR UK w latach po Fiend Folio).

Zobacz też[]

Youtube.com BoLS Retro Corner Review | Fiend Folio - przegląd podręcznika